Mahan Kosh Encyclopedia, Gurbani Dictionaries and Punjabi/English Dictionaries.
| SGGS Gurmukhi/Hindi to Punjabi-English/Hindi Dictionary |
Sar. 1. ਸਰੋਵਰ, ਤਾਲ। 2. ਚੰਗੇ, ਯੋਗ (ਸਮਾ)। 3. ਬਾਣ, ਤੀਰ। 4. ਸਿਰ। 5. ਸੁਰ, ਦਮ, ਸਵਾਸ। 6. ਸਾਗਰ, ਸਮੁੰਦਰ। 7. ਵਾਂਗ, ਵਾਕਰ। 8. ਬਰਾਬਰ। 9. ਸਾਰ, ਸਮਝ। 1. tank, pond, pool. 2. opportune, good, appropriate. 3. arrow. 4. head. 5. breath; idiomatically it means ‘greatly tormented’. 6. ocean, sea. 7. like, similar. 8. equal. 9. sublime intellect.
ਉਦਾਹਰਨਾ:
1. ਸਰ ਭਰਿ ਥਲ ਹਰੀਆਵਲੇ ਇਕ ਬੂੰਦ ਨ ਪਵਈ ਕੇਹ ॥ Raga Sireeraag 1, Asatpadee 11, 3:2 (P: 60).
2. ਸਰ ਅਪਸਰ ਕੀ ਸਾਰ ਨ ਜਾਣਹਿ ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਕੀਚ ਬੁਡਾਹੀ ਜੀਉ ॥ Raga Sorath 1, 9, 2:2 (P: 598).
3. ਪ੍ਰੇਮ ਕੇ ਸਰ ਲਾਗੇ ਤਨ ਭੀਤਰਿ ਤਾ ਭ੍ਰਮੁ ਕਾਟਿਆ ਜਾਈ ॥ Raga Sorath 4, 9, 1:2 (P: 607).
4. ਮਮ ਸਰ ਮੂਇ ਅਜਰਾਈਲ ਗਿਰਫਤਹ ਦਿਲ ਹੇਚਿ ਨ ਦਾਨੀ ॥ Raga Tilang 1, 1, 1:2 (P: 721).
5. ਆਵਤ ਜਾਤ ਨਾਕ ਸਰ ਹੋਈ ॥ (ਨਕ ਦਮ). Raga Gond, Kabir, 6, 1:2 (P: 871).
6. ਸਰ ਭਰਿ ਸੋਖੈ ਭੀ ਭਰਿ ਪੋਖੈ ਸਮਰਥ ਵੇਪਰਵਾਹੈ ॥ (ਸੰਸਾਰ ਸਮੁੰਦਰ ਨੂੰ ਭਰਕੇ). Raga Raamkalee 1, Oankaar, 41:3 (P: 935).
ਰਾਹੁ ਬੁਰਾ ਭੀਹਾਵਲਾ ਸਰ ਡੂਗਰ ਅਸਗਾਹ ॥ Raga Raamkalee 1, Oankaar, 44:3 (P: 936).
7. ਥਲ ਤਾਪਹਿ ਸਰ ਭਾਰ ਸਾਧਨ ਬਿਨਉ ਕਰੈ ॥ Raga Tukhaaree 1, Baarah Maahaa, 7:2 (P: 1108).
8. ਨਾਮੇ ਸਰ ਭਰਿ ਸੋਨਾ ਲੇਹੁ ॥ Raga Bhairo, Naamdev, 10, 10:2 (P: 1166).
9. ਇਕਨਾ ਸੁਧਿ ਨ ਬੁਧਿ ਨ ਅਕਲਿ ਸਰ ਅਖਰ ਕਾ ਭੇਉ ਨ ਲਹੰਤਿ ॥ Raga Saarang 4, Vaar 22, Salok, 1, 2:5 (P: 1246).
|
| SGGS Gurmukhi-English Dictionary |
1. pond, pool, lake, sea. 2. opportune/ good time. 3. arrow. 4. head. 5. like, similar, equal. 6. where abouts, information about.
SGGS Gurmukhi-English dictionary created by
Dr. Kulbir Singh Thind, MD, San Mateo, CA, USA.
|
| English Translation | |
(1) n.m. see ਸਿਰ1, head; (2) same as ਸਰੋਵਰ, sacred tank or laek; sir. (3) n.f. leaves of elephant grass or other reed plants; trump. (3) adj. conquered. (4) v. form. Nominative of ਸਰਨਾ.
|
| Mahan Kosh Encyclopedia | |
ਸੰ. सरस्. ਨਾਮ/n. ਤਾਲ. “ਸਰ ਭਰਿ ਥਲ ਹਰੀਆਵਲੇ.” (ਸ੍ਰੀ ਅ: ਮਃ ੧) “ਨਉ ਸਰ ਸੁਭਰ ਦਸਵੈਂ ਪੂਰੇ.” (ਸਿਧਗੋਸਟਿ) ਇਸ ਥਾਂ ਸਰ ਦਾ ਅਰਥ ਨੌ ਦ੍ਵਾਰ ਹਨ। 2. ਜਲ. “ਭਾਣੈ ਥਲ ਸਿਰਿ ਸਰ ਵਹੈ.” (ਸੂਹੀ ਮਃ ੧ ਸੁਚਜੀ) ਟਿੱਬੇ ਉੱਪਰ ਪਾਨੀ ਵਹੈ। 3. शर. ਸ਼ਰ. ਤੀਰ. ਬਾਣ. “ਸਰ ਸੰਧੈ ਆਗਾਸ ਕਉ.” (ਮਃ ੨ ਵਾਰ ਮਾਝ) 4. ਕਾਨਾ. ਸਰਕੁੜੇ ਦਾ ਕਾਨਾ. “ਆਪੇ ਧਨੁਖ ਆਪੇ ਸਰ ਬਾਣਾ.” (ਮਾਰੂ ਸੋਲਹੇ ਮਃ ੧) ਆਪੇ ਕਾਨਾ ਹੈ ਆਪੇ ਲੋਹੇ ਦੀ ਮੁਖੀ। 5. ਪੰਜ ਸੰਖ੍ਯਾ ਬੋਧਕ ਸ਼ਬਦ, ਕਿਉਂਕਿ ਕਾਮ ਦੇ ਪੰਜ ਬਾਣ ਮੰਨੇ ਹਨ। 6. ਦੁੱਧ ਦੀ ਮਲਾਈ। 7. ਖਸ. ਉਸ਼ੀਰ। 8. ਪ੍ਰਾ. ਯੋਗ੍ਯ ਸਮਾ. ਮੁਨਾਸਿਬ ਵੇਲਾ. “ਸਰ ਅਪਸਰ ਕੀ ਸਾਰ ਨ ਜਾਣਹਿ.” (ਸੋਰ ਮਃ ੧) 9. ਤੁੱਲ. ਬਰਾਬਰ. “ਨਾਮੇ ਸਰ ਭਰਿ ਸੋਨਾ ਲੇਹੁ.” (ਭੈਰ ਨਾਮਦੇਵ) 10. ਸਮੁੰਦਰ. ਸਾਗਰ। 11. ਸ੍ਵਾਸ. ਸੁਰ. ਦਮ. “ਆਵਤ ਜਾਤ ਨਾਕਸਰ ਹੋਈ.” (ਗੌਂਡ ਕਬੀਰ) ਨਾਕਦਮ ਹੋਈ। 12. ਫ਼ਾ. [سر] ਸਿਰ. ਸੀਸ. “ਮਮ ਸਰ ਮੂਇ ਅਜਰਾਈਲ ਗਰਿਫਤਹ.” (ਤਿਲੰ ਮਃ ੧) “ਨ ਅਕਲ ਸਰ.” (ਮਃ ੧ ਵਾਰ ਸਾਰ) 13. ਫਤੇ. ਜਿੱਤ. “ਦੇਸ ਸਰਬ ਸਰ ਕੀਨੋ.” (ਗੁਪ੍ਰਸੂ) 14. ਸਰਦਾਰ। 15. ਅ਼. [شّر] ਸ਼ੱਰ. ਬਦੀ. ਬੁਰਾਈ। 16. ਡਿੰਗ. ਸਰ. ਦੁੱਧ। 17. ਅੰ. Sir. ਸਨਮਾਨ ਬੋਧਕ ਸ਼ਬਦ. ਸ੍ਰੀਮਾਨ. ਜਨਾਬ। 18. ਦੇਖੋ- ਸਰ ਬਿਖਮ. Footnotes:
X
Mahan Kosh data provided by Bhai Baljinder Singh (RaraSahib Wale);
See https://www.ik13.com
|
|